نجوم و ستاره‌شناسی علمی است که به مطالعه و بررسی اجرام آسمانی می‌پردازد. این علم از زمان‌های بسیار دور در تاریخ انسان موجود بوده است و همواره ما را با پرسش‌هایی درباره هستی وموجودیت‌های دوران بررسی آن‌ها می‌کرده است. اما با پیشروی علم و تکنولوژی، ما به نتایجی جالب و جذاب در این زمینه رسیده‌ایم.
تاریخچه نجوم و ستاره‌شناسی برگشتی بسیار دور به دوران باستان دارد. در آن زمان‌ها، اجرام آسمانی را خدایان و موجودات فراطبیعی می‌دانستند و به آن‌ها اهمیت بسیاری می‌دادند. با پیشرفت تمدن‌ها، مردمان اندیشمندی مانند سومری‌ها، بابلی‌ها و اقوام شومالی، هرچه بیشتر در مورد اجرام آسمانی یادگرفتند و تلاش کردند تا قوانین و رویدادهای آن‌ها را متوجه شوند.
تا به امروز نجوم و ستاره‌شناسی یکی از علومی است که همچنان دارد پیشرفت می‌کند. تکنولوژی‌ها و وسایل پیشرفته‌ای که ما در اختیار داریم، به ما امکان می‌دهد تا به طور دقیق‌تر و جامع‌تر یاد بگیریم درباره اجرام آسمانی. با رصد تلسکوپ‌های قوی‌تر و سیستم‌های رایانه‌ای پیشرفته، ما می‌توانیم از سال‌ها نوری دورترین نجوم را مشاهده کرده و جزییات بیشتری را درباره طبیعت و شرایط فیزیکی آن‌ها بدست آوریم.
یکی از دستاوردهای جذاب مطالعات نجوم و ستاره‌شناسی، شناسایی اقلیم و شرایط زندگی در سایر سیارات است. با بررسی جدایی شیمیایی در خوشه‌‌های ستارگان و تشخیص مواد شیمیایی موجود در اطراف تاجرگاه‌های سیاره‌ها، ما می‌توانیم به احتمال زیستن در دیگر سیارات تجربی دست پیدا کنیم. اینکه آیا روی سیارات دیگر زندگی وجود دارد یا خیر یکی از پرسش‌های جالبی است که در این زمینه مطرح می‌شود.
در تولید انرژی و پیشرفت صنعتی از اجرام آسمانی بهره‌برداری می‌کنیم. از مواد گرانیت، طلا، نقره و دیگر عناصر در داخل ستارگان برای تولید انرژی استفاده می‌شود. در ضمن، نجوم و ستاره‌شناسی می‌تواند تأثیر عمده‌ای روی فرهنگ و هنر داشته باشد. با توجه به زیبایی و شگفتی ستاره‌ها و کهکشان‌ها، آن‌ها به عنوان الهام‌بخش برای هنرمندان در تولید آثار هنری و موسیقی عمل نموده‌اند.
در نتیجه، نجوم و ستاره‌شناسی علمی است که به ما امکان می‌دهد درک بهتری از آفرینش و طبیعت کیهانی پیدا کنیم. با پیشرفت علم و تکنولوژی، ما می‌توانیم به سوال‌هایی درباره تاریخچه و آینده جهان واکنش نشان دهیم. بررسی مشخصه‌های فیزیکی ستارگان و موجودات آسمانی دیگر، به ما کمک می‌کند تا به سوال‌هایی درباره ماهیت و تکامل جهان پاسخ دهیم. این امر نه‌تنها درک ما از جهان را گسترش می‌دهد، بلکه ما را به سوی پیشرفت و کشف‌های جدید هدایت می‌کند.
کهکشان چیست؟
کهکشان یک سامانهٔ بزرگ و گستردهٔ آسمانی است که شامل میلیاردها ستاره، سیاره، ماده تاریک و گرانش می‌شود. هر کهکشان شامل یک مرکز مرکزی به نام ردیف، جرمی مرکزگرا که میلیاردها ستاره را تشکیل می‌دهد، و سیستم‌های سیاره‌ای و اجرام دیگری است.
وجود کهکشان‌ها در کیهان عظیم است. تخمین‌ها نشان می‌دهد که در این شکل عظیم چشم انداز، بین ۱۰۰ میلیارد تا ۲۵۰۰ میلیارد کهکشان وجود دارد. هر کهکشان در حاشیهٔ خفیفی به نام مَروارِید قرار دارد که شامل سحابی‌ها، مه‌ستان، گرداب‌ها و سایر ساختارهای فراوان ستاره‌ای است.
هر کهکشان، تشکیلات ستارگان فراوانی را در خود نگه می‌دارد. برخی از این کهکشان‌ها، کهکشان های صفحه‌ای هستند و در صورت ظاهری مانند یک صفحه یا دیسک منظم و همگن به نظر می‌رسند. این کهکشان‌ها شامل بازوهای دوران کنترل شده از گرانش هستند که بیشتر ستارگان به صورت حلقه‌های دورانی در آن قرار می‌گیرند.
از کهکشان‌های معروف می‌توان به راه شیری، کهکشان ماهیچه‌ای، کهکشان آندرومدا، کهکشان اندرومدا ۲، کهکشان برزنلز، کهکشان تکس، میل کهکشانی و کهکشان تاراجگر اشاره کرد. بعلاوه، هنوز محققان نمی‌توانند تعداد دقیقی از کهکشان‌های موجود در کیهان را تعیین کنند و پژوهش‌ها در این زمینه همچنان ادامه دارد.
شکل گیری کهشان ها
شکل گیری کهکشان‌ها یک مسأله پیچیده و هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما بر اساس تیوری‌ها و مشاهدات علمی، فرایند شکل گیری کهکشان‌ها به صورت زیر توضیح داده می‌شود:
1. بزرگترین فاز شروع:پس از بزرگاندازی کیهان از یک نقطه‌ی فشرده، ماده و انرژی به صورت یک ابر یا ماده تاریک در کیهان وجود داشت. با گذر زمان، در نتیجهٔ انبساط کیهان، این ماده تاریک شروع به تجمع و گرانشی شدن می‌کند.
2. تشکیل هسته:در نقاطی که تجمع ماده بیشتری وجود دارد، هسته‌ها شروع به شکل گیری می‌کنند. این هسته‌ها شامل گازها، گرداب‌ها و پرجرم‌ها می‌شوند. گازها از طریق جذب نیروی گرانشی به هم پیوسته و ستارگان شکل می‌گیرند.
3. شکل گیری ستاره‌ها:در هسته‌ها، تجمع گاز و گرداب‌ها به شکل یک دیسک صاف و منظم منجر به شکل گیری ستارگان می‌شود. این ستارگان با ادغام نواحی گازی، گردابی و خرده سیاره‌ای پیرامون خود، به شکل یک سیستم ستاره‌ای کامل تبدیل می‌شوند.
4. شکل گیری کهکشان:پس از شکل گیری ستاره‌ها، ستاره‌ها با هم در اثر گرانش به هم متصل شده و به شکل کهکشان شکل می‌گیرند. رده‌های مختلف کهکشان‌ها از جمله کهکشان‌های صفحه‌ای، دایره‌ای و نافروستی شکل می‌گیرند. این کهکشان‌ها می‌توانند میلیون‌ها یا حتی میلیاردها ستاره را در خود جای دهند و با گرانش خود مواد را در اطرافشان تشکیل دهند.
در کل، فرایند شکل‌گیری کهکشان‌ها یک فرآیند طولانی و پیچیده است که به مشاهدات و تیوری‌های علمی برمی‌گردد. با علم‌برداری و مطالعه بیشتر، ما قدرت بهتری در درک این فرآیند پیدا خواهیم کرد.
